« کنفرانس مشروطیت در دانشگاه مریلند ۱ | صفحه اصلی | بخش پایانی واشنگتن »
September 23, 2006
کنفرانس "مشروطیت در دانشگاه مریلند"
اینم برا خاطر گل روی آقا رامین که حق زیادی به گردن مختصر دارن و درضمن گویا سخت مشتاق شنیدن مصاحبه ها و گزارش صوتی من هستن! خلاصه ی متن این گزارش، هفته ی پیش در سایت رادیو زمانه آمد؛ اینم متن کاملش:
البته مصاحبه ها همچنان کوتاه شده هستند. در فرصتی دیگر، خاصه گفت و گو با استاد احسان یارشاطر و دکتر حورا یاوری را کامل تقدیم می کنم.
همایش بینالمللی " انقلاب مشروطیت ایران و چشماندازهای جهانی آن"، در معروفترین دانشگاه ایالت مریلند آمریکا به پایان رسید.
آغاز سال تحصیلی امسال برابر بود با صد و پنجاهمین سال کار این دانشگاه. علاوه بر دیگر برنامهها و مراسم "جشن تولد دانشگاه مریلند" با صد و پنجاه شمع روی کیک بزرگ این مهمانی عظیم، مدیریت این دانشگاه برای نشان دادن پیشرفتهای علمی آن، به ویژه در زمینهی مطالعات مربوط به خاورمیانه و اسلام، به طور کلی، و مطالعات فارسی، به شکل خاص، از روز 21 تا 24 سپتامبر، برابر با سیام و سی و یکم شهریور تا دیروز، دوم مهرماه جاری، این سمینار را برگزار کرد.
این مراسم، همچنین مصادف بود با صدمین سالگرد انقلاب مشروطیت ایرن. به همین مناسبت، مرکز مطالعات فارسی این دانشگاه، به مدیریت پروفسور احمد کریمی حکاک، خاصه با همکاری کانون وکلای ایرانی در امریکا، این کنفراس چهار روزه را اداره و حمایت کرد.
بسیاری تاریخدانان و محققان انقلاب مشروطهی ایران را یکی از عمدهترین نقاط عطف در سرنوشت خاورمیانه برای تغییر مسیر آن از جهان سنتی به سمت دنیای مدرن میدانند. این رخداد در مرداد 1285 خورشیدی، برابر با سال1906 میلادی در ایران روی داد، اما بحثهای سیاسی و اجتماعی و مطالعات علمی درباره ی چهگونهگی، تبعات، نتایج و ناکامیهای آن همچنان بین اهل نظر رواج دارد.
در این کنفرانس تعدادی از فعالان فرهنگی و شخصیتهای علمی، به ویژه شماری از سرشناسترین کسانی که در مورد انقلاب مشروطیت مطالعات متمرکزی داشتهاند، سخنرانی کردند. مراسم معرفی و گشایش این کنفراس پنج شنبه شب و سخنرانیها ساعت هشت و نیم صبح جمعه شروع شد؛ با خوشآمدگویی جین جیمز اف هاریز، از دانشکدهی هنر و علوم انسانی، پروفسور مایکل لانگ، رئیس دپارتمان زبان، ادبیات و فرهنگ و دکتر کریمی حکاک.
بخش نخست این برنامه را دکتر احسان یارشاطر، مدیر دنشنامهی بزرگ "ایرانیکا" اداره کرد؛ با عنوان "انقلاب مشروطیت ایران: سابقهی یکصد ساله". در حاشیهی این گردهمایی، گفت و گویی با استاد یارشاطر انجام دادهام، و ابتدا از وی پرسیدم چرا رویداد مشروطیت ایران را عده ای انقلاب مشروطیت، و عده ای آن را جنبش مشروطیت میخوانند؟
سخنران بعدی سمینار " انقلاب مشروطیت ایران و چشماندازهای جهانی آن"، اروند آبراهامیان بود از برانچ کالج نیویورک، که در مورد رابطه ی انقلاب مشروطیت با ایران کنونی سخن گفت؛ با عنوان "انقلاب 1906 در سال 2006 ".
سپس دکتر ژانت آفاری، تاریخ دان نامی ایرانی و استاد دانشگاه پوردو، دربارهی "دموکراسی و ناسیونالیسم در ایران و موانع دموکراسی در ایران قرن بیستم" صحبت کرد. وی در نخسیتن کتابخود با عنوان "مشروطیت"، به "دخالت قدرتهای خارجی و عوامل بیرونی برای پانگرفتن دموکراسی در ایران" پرداخته است؛ او معتقد است بحثهای نخستین دموکراسی با ورود قشون خارجی به ایران در سالهای 1908 و 1911 متوقف شد. هرچند عدهای در مخالفت با "تئوری توطئه" کاملا با خانم آفاری موافق نیستند، وی در حال تدوین کتابی دیگر است در همین باره. جداگانه از او پرسیدم آیا در این تحقیق خود به نتایج تازهای دست یافته است که این نظریه را دنبال میکند؟
سخنران بعدی کنفرانس مشروطیت در دانشگاه مریلند، شائول بخاش، استاد دانشگاه جرج مسون بود. وی از "باز اندیشی راجع به اصلاحات؛ برخورد یا به هم رسیدن جامعهی مدنی و اسلام" گفت که خاصه در دورهی مشروطه در حکومت ایران علنا به موضوع مطرحی تبدیل شد. به اعتقاد او جنبش اصلاحات ایران که با انتخاب محمد خاتمی در 1997 به اوج رسید، نتیجهی مطالبات مختلفی بود اما از قوی ترین این عوامل، همان باور به نقش قانون، آزادی بیان، حقوق فردی و سرانجام جدایی دین از دولت بود.
عنوان سخنرانی مایکل زیرینسکی از دانشگاه ایالتی بویس، "بریتانیا و امریکا در ایران سالهای 1890 تا 1960، اهداف منتاقض و نتایج یگانه" بود.
نخستین سخنرانی بعد از ظهر جمعه را نویسنده و محقق، دکتر عباس میلانی، رئیس بخش مطالعات ایرانی دانشگاه استندفورد کرد با سرخط "محمدرضا شاه پهلوی، مشروطهخواهی و مدرنیته؛ یک تاریخ معذب". کتاب "معمای هویدا" میلانی، از پرفروش ترین و جنجال برانگیزترین نقدهایی است که بر تاریخ معصر ایران نوشته شده و به زبانهای مختلف، از جمله انگلیسی و فارسی در آمده است. وی کتاب را تلویحا خطاب به سردمداران حکومت ایران در دورهی پهلوی و جمهوری اسلامی با این جمله تمام میکند: "بر هر دو تبارتان لعنت باد!"
سپس نگین نبوی از دانشگاه نیویورک در مورد "مدرنیته، مطبوعات و افکار عمومی ایران در دوره ی مشروطیت" سخن گفت.
سخنرانی بعدی، متعلق به عباس امانت، استاد دانشگاه ییل بود با تیتر "خاطره و فراموشی در تاریخ نگاری انقلاب مشروطیت".
به گفتهی بسیاری از حاضران در این جلسات، از جمله دانشجویان علاقهمند به تاریخ ایران، یکی از جذابترین سخنرانیها را محمد توکلی طرقی کرد؛ استاد دانشگاه تورنتو و رئیس دپارتمان تاریخ شناسی در یکی از شعبههای این دانشگاه در کانادا؛ راجع به "مادرسالاری، میهن پرستی و مشروطیت". وی با استفاده از تعداد زیادی کاریکاتور که در نشریات دورهی مشروطه و اندکی پس از آن در ایران چاپ شده، نشان داد که "وطن" در آن هنگام به سان یک مادر پیر بیمار انگاشته میشد که فرزندان غیورش باید از آن پرستاری میکردند. در پایان سخنرانیاش، از وی خواستم این نکته را برای شنوندههای فارسی زبان رادیو زمانه نیز توضیح دهد:
مراسم شام با شرکت سخنرنان، حامیان مالی و دستاندرکاران کنفرانس "مشرطه" و دیگر مهمانان، را آوازه خوان دورگهی ایرانی – امریکایی، "هاله" زینت بخشید. هاله، ترکیبی از اشعار مولوی، فروغ فرخزاد و دیگران شاعران را به دو زبان فارسی و انگلیسی، با ریتم نوحههای مذهبی رایج در دههی گذشته و دورهی جنگ ایران اجرا کرد؛ کاری که مخاطبان حاضر را بین شگفتی و تحسین سرگردان نگاه میداشت. نوحهسراییهای آشنایی که بسیاری از آن متنفر هم هستند، و مداحانی چون آقای کویتی پور آن را در جمهوری اسلامی میخوانند، تبدیل شد به آواز دلنشین دختری جوان با لباسی باز در آمریکا؛ اما حتی او هم هنگام خواندن سینه میزد!
و روز دوم همایش انقلاب مشروطیت در ایران با سخنرانی ناهید مظفری، از مدرسهی هنرهای تصویری آغاز شد؛ به عنوان "دهخدا، مونتسکیو و فن مشروطهخواهی ایرانی". وی با اشاره به تأثیر جریان "روشنگری" اروپا و "دموکراسی خواهی اجتماعی" روسیه بر انقلاب مشرطهی ایران، بر این نکته تکیه کرد که برداشت مفاهیم از متون غربی و به کارگیری آنها در ادارهی کشور ایران سرونوشت غم انگیزی دارد.
پس از خانم مظفری، سیروس امیرمکری، عضو کانون وکلای ایرنی امریکا، اما در جایگاه یک محقق مستقل صحبت کرد؛ زیر موضوع "توزیع قدرت، مشروطیت و بحرانهای سیاسی".
فرزین وحدت، از کالج وسار، اما در مورد "بحث مذهبی بین آیتاللهها نائینی و نوری بر سر مشروطهگرایی و مدرنیته" سخن گفت.
"توجهی دوباره به حقوق؛ گسترش جامعهی قانونگرا و وضعیت قوهی قضائیه، هنگام مشروطیت" تیتر سخنان علی قیصری بود از دانشگاه سان دیاگو.
پانل عصر روز شنبه را دکتر حورا یاوری، استاد دانشگاه کلومبیا اداره کرد. خانم یاوری، منتقد برجستهی ادبی، بیرون از سالن کنفرانس برای ما از تأثیر انقلاب مشروطه ی ایران بر رمان فارسی میگوید:
شهرنوش پارسی پور، رمان نویس و مترجم کتاب "توبا و معنای شب" او، کامران تلطف، از دانشگاه آریزونا، به دو شخصیت رمانهای پارسی پور پرداختند: "زرین کلاه" و "توبا" که گویی دورهی قاجار و پهلوی را زیسته و سه واقعهی مهم تاریخ معاصر ایران، جنبش مشروطیت، جریان دکتر مصدق با ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی را تجربه کرده است. توبای چهارده ساله، تن به ازعقدی میدهد که لازمهی عشق و وصال دو نفر دیگر است. اما پس از چهار سال علیه این تصمیم خود و آن شوهر، عصیان می کند و سپس همسر یک شاهزادهی قاجار میشود. توبا قالی باف است و در کتاب پارسی پور، نماد جامعهی ایران. توبا همراه فرزندانش، با داستانهای پی در پی و گاه در هم تنیده، روی کار آمدن جمهوری اسلامی را نیز میبیند. شهرنوش پارسی پور در رمانهایش به ویژه از اساطیر بهرهی بسیار میگیرد. این موضوع را در کناری، با خود او در میان می گذارم:
در این بخش از همایش، فیلم "زرین" نمایش داده شد، به کارگردانی شیرین نشاط و بازیگری خود شهرنوش پارسی پور در نقش مدیر یک روسپیخانه در تهران قدیم. زرین که روسپی جوانی است، با نارضایتی و بیاعتنایی، مردان متفاوتی را در بستر خود میپذیرد اما از هنگامی که یک نوازش برای او نخستین تجربهی لذت را آورد، او دیگر همهی مردان را بدون سر میبیند. "زرین" سراسیمه و وحشتزده، برای شست و شوی خود به حمام عمومی میرود، در برابر همه کاملا عریان میشود و آناندازه خود را میشوید و میسابد که پوستش زخمی و دیگرگون میشود و سپس برای توبه به امامزاده پناه میبرد اما انجا هم زنان را میبیند که سراسر سیاه پوشیدهاند، مرثیه سرایی میکنند و شیون سر میدهند و مردانی که همچنان سر ندارند و به تفسیر برخی، "یکسره آلتند". این فیلم برگرفته از مجموعه داستان "زنان بدون مردان" شهرنوش پارسی پور، در مراکش فیلم برداری شده است.
از دیگر سخنرانان کنفرانس انقلاب مشرطه در دانشگاه مریلند، تورج اتابکی، از موسسهی بین المللی تاریخ اجتماعی بود از هلند؛ با مطلب "جنبش مشروطیت در ایران و وابستهگیهای آن به سرزمینهای شمال دریای خزر". و لیمان استبینز، از دانشگاه شیکاگو، با مقالهی "بریتانیا و انقلاب مشروطه در بوشهر. لیمون میکوشد چکیدهای از تحقیقش را برای رادیو زمانه به فارسی بگوید:
همچنین توماس ام. ریکز، پژوهشگر مستقل، دربارهی "مسیونرهای پرسبیتری امریکایی در انقلاب تبریز، 1906 تا 1911 ؛ موقعیت بین المللی انقلاب مشروطهی ایران" صحبت کرد.
و سرانجام فرزین وجدانی، از دانشگاه ییل رشته سخنرانیهای همایش بینالمللی " انقلاب مشروطیت ایران و چشماندازهای جهانی آن"، را در دانشگاه مریلند آمریکا به پایان رساند؛ با طرح این پرسش که " آیا میتوان رابطه ی دولتهای عثمانی و ایرانی در دورهی استبداد صغیر را یک مورد همکاری فراملی خواند؟"
در کنار سالن کنفرانس، نمایشگاه عکسهای ارزشمند و نادری از دوران قاجار و مشروطه، و همچنین کتابهای سخنرانان در همین رابطه، برقرار بود.
September 23, 2006 1:28 AM
نظرها
گفتن نگيد
suzukix7 April 22, 2007 11:56 AM
Thank you!
http://iambdyef.com/fkvp/nfcw.html | http://vteoagyy.com/rjuq/myco.html
Jean December 25, 2006 1:37 AM
Nice site!
My homepage | Please visit
Raymond December 25, 2006 1:37 AM
Well done!
[url=http://iambdyef.com/fkvp/nfcw.html]My homepage[/url] | [url=http://tqatqcem.com/hjfd/gqej.html]Cool site[/url]
Tracy December 25, 2006 1:37 AM
سلام
اين دنيا هي واسه ادم شاخ وشونه ميكشه كه بگي"عجب دنياي عجيبيه"
حال شما جناب ماه منير
اين سايت شما از آنجا كه خرجي است و ما از اهالي مشرق زمين تو سري خورده؛دردسري داشتم تا نظراتو پيدا كردم.
غرض عرض ادبي بود و اينكه عرض كنم وبلاگي زديم با همت تني چند از دوستان.روزانه بروز ميشه.البته چند هفته اي است.به ما سري بزنيد و نظري جهت بهتر شدن بما بدهيد.وبلاگ رو زديم كه بگيم هنوز هستيم.جدا همين.جداي مباحثي مثل اطلاع رساني و شكستن محدوديتهاي اطلاع رساني در فضاي مجازي در داخل.
... .
پر حرفي من نشونه كم حرفيمه.
خوشحال شدم از اينكه باز ارتباطي با تو داشتم.
بدرود
mohammad esteki October 19, 2006 12:15 AM